کارکرد معرفتی و ارزشی فرهنگ انتظار در تعمیق راهبرد مقاومت با تأکید بر مکتب شهید سلیمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکدۀ مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

چکیده

فرهنگ انتظار ظرفیت‌هایی دارد که با ایجاد باورها و نگرش‌های صحیح، ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهایی را به وجود ‌می‌آورد که با کاربست آنها، گشایش و فرج را برای جامعۀ منتظر در پی خواهد داشت؛ از‌همین‌رو فرهنگ انتظار می‌تواند کارکردهای مناسبی را برای ایجاد تحول در جامعۀ منتظر در پی داشته باشد. شهید سلیمانی با استفاده از فرهنگ انتظار، راهبرد مقاومت را تعمیق بخشید و از این جهت با مجاهدت‌های بی‌نظیرشان به مقابله با تجاوز و ظلم قدرت‌های استکباری و خشونت گروه‌های افراطی پرداخت. در این پژوهش، کارکرد معرفتی و ارزشی فرهنگ انتظار در تعمیق راهبرد مقاومت با تأکید بر مکتب شهید سلیمانی، با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوا بررسی شده است و در ادامه پس از تبیین مفاهیم کلیدی، کارکردهای معرفتی و ارزشی فرهنگ انتظار برای تعمیق راهبرد مقاومتی در مکتب شهید سلیمانی را برشمرده‌ایم. از مهم‌ترین یافته‌ها و نوآوری‌های این مقاله، تبیین کارکردهای فرهنگ انتظار برای تقویت و تعمیق راهبرد مقاومت در مکتب شهید سلیمانی در دو حوزۀ باورها و ارزش‌هاست. در پایان به پیامدهایی مانند تحکیم معرفت الهی و ولایت‌پذیری در حوزۀ باورها، تحکیم ارزش‌های اخلاقی و ارزش‌های سیاسی، با تأکید بر نقش آنها در تعمیق و تقویت راهبرد مقاومت اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Epistemological and Value Function of the Culture of the Waiting in Deepening the Strategy of Resistance with an Emphasis on the School of Shahid Soleimani

نویسنده [English]

  • محمود ملکی راد
Assistant Professor, Research Center for Mahdism and Future Studies, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.
چکیده [English]

The culture of the waiting (for Imam Mahdi) has capacities that, by creating the right beliefs and attitudes, generates values, norms, and behaviors, and by applying them, will open the door for the waiting society. Therefore, the culture of the waiting can have appropriate functions to create change in the waiting society. Using the culture of the waiting, Shahid Soleimani deepened the strategy of resistance, and for this reason, with his unique jihadi attempts, he confronted the aggression and oppression of the arrogant powers and the violence of extremist groups. This study has examined the epistemological and value function of the culture of the waiting in deepening the resistance strategy with emphasis on the School of Shahid Soleimani through a qualitative approach and content analysis method and then, after explaining the key concepts, has enumerated epistemological and value functions of the culture of the waiting to deepen the resistance strategy in the School of Shahid Soleimani. One of the most important findings and innovations of this paper is to explain the functions of the culture of the waiting in order to strengthen and deepen the strategy of resistance in the School of Shahid Soleimani in two areas of beliefs and values. Finally, consequences such as the consolidation of divine knowledge and Wilayt acceptance in the field of beliefs as well as the empowerment of moral values and political values in the field of values have been emphasized by considering their role in deepening and strengthening the strategy of resistance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Function
  • culture
  • the waiting for Imam Mahdi
  • strategy
  • resistance
  • School of Shahid Soleimani
  1. * قرآن کریم

    * نهج البلاغه

    1. ابن اثیر، مبارک بن محمد. (1367). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر (چاپ چهارم). قم: اسماعیلیان.
    2. ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق). (1359ق). کمال الدین و تمام النعمه (چاپ دوم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    3. ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق). (1413ق). من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین.
    4. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (چاپ سوم). بیروت: دارالصادر.
    5. اسکیدمور، ویلیام. (1385). تفکر نظری در جامعه‌شناسی، جمعی از مترجمان (چاپ اول). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    6. امام خمینی، روح‌الله. (1378). کشف الاسرار. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
    7. امام خمینی، روح‌الله. (1389). صحیفه نور (چاپ پنجم). تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی ره.
    8. امام خمینی، روح‌الله. (1394). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
    9. آشورى، داریوش. (1389). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ (چاپ چهارم). تهران: نشر آگه.
    10. بیرو، آلن. (1375). فرهنگ علوم اجتماعی (مترجم: باقر ساروخانی، چاپ سوم). تهران: نشر کیهان.
    11. پورعباس، کامران. (03/06/1400). مقاله: چرا مقاومت اسلامی بازدارنده و اقتدار آفرین است؟ کیهان.
    12. حلی، حسن بن سلیمان. (1421ق). مختصرالبصائر (چاپ اول). قم: جامعه مدرسین.
    13. خامنه‌ای، سیدعلی. (06/10/1375). بیانات در دیدار با اقشار مختلف مردم برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای https://b2n.ir/b18283
    14. خامنه‌ای، سیدعلی. (27/10/1398). خطبه‌های نماز جمعه برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای https://b2n.ir/r78087
    15. خامنه‌ای، سیدعلی. (13/10/1398). بیانات در منزل سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای https://b2n.ir/n73460
    16. خامنه‌ای، سیدعلی. (18/10/1398). بیانات در دیدار باه مردم قم: برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای https://b2n.ir/r09182
    17. خامنه‌ای، سیدعلی. (26/09/1399). بیانات در دیدار با دست‌اندکاران اولین سالگرد شهید سلیمانی، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای https://b2n.ir/b13443
    18. خزاز رازی، علی بن محمد. (1360). کفایه الاثر فی النص علی الائمه الاثنی عشر (چاپ اول). قم بیدار.
    19. دهخدا، علی‌اکبر. (1341). لغت‌نامه. تهران: چاپ و افست گلشن.
    20. رهنمایی، احمد. (1385). درآمدی‌ بر مـبانی ارزش‌ها (چاپ دوم). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
    21. زارعی، سعدالله. (1398).کنکاشی مقدماتی در مکتب شهید سلیمانی. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، (79)، صص 5-24.
    22. زبیدی، محمد بن محمد مرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس (چاپ اول). بیروت: دارالفکر.
    23. سعدی، ابوجیب. (1408ق). القاموس الفقهی لغه و اصطلاحات (چاپ دوم). دمشق: دارافکر.
    24. سلیمانی، قاسم. (30/8/1396). نامه‌ سرلشکر قاسم سلیمانی به رهبر انقلاب درباره پایان سیطره داعش، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای https://b2n.ir/t93393
    25. صداقتی‌فرد، مجتبی. (1391). جامعه‌شناسی (کلیات، مفاهیم، پیشینه) (چاپ پنجم). نهران: ارسباران.
    26. صفار، محمد بن حسن. (1404ق). بصائر درجات فی فضایل آل محمد (چاپ دوم). قم: کتابخانه مرعشی نجفی ره.
    27. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1402ق). المیزان فی تفسیر القرآن (چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
    28. طریحی، فخر الدین بن محمد. (1375). مجمع البحرین (چاپ سوم). تهران: مرتضوی.
    29. کلینی، محمد بن بعقوب. (1407ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: دارالتب الاسلامیه.
    30. گولد، جولیوس؛ کولب، ویلیام. (1392). فرهنگ علوم اجتماعی (مترجم: باقر پرهام، چاپ دوم). تهران: مازیار.
    31. محسنی، منوچهر. (1381). مقدمات جامعه‌شناسی (چاپ هجدهم). تهران: نشر دوران.
    32. مزینانی، محمدصادق. (1381). اندیشه‌های سیاسی محقق نراقی (چاپ اول). قم: دبیرخانه مجلس خبرگان.
    33. مصباح یزدی، محمدتقی. (1395). مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌ها (چاپ دهم). قم: مؤسسه آموزشی امام خمینی ره.
    34. مطهری، مرتضی. (1396). مجموعه آثار (چاپ بیست و دوم). تهران: انتشارات صدرا.
    35. معین، محمد. (1375). فرهنگ معین (چاپ هفتم). تهران: امیرکبیر.
    36. ملکی‌راد، محمود. (1397). کارکردهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت (چاپ اول). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    37. موسوی اصفهانی، محمدتقی. (1404ق). مکیال المکارم (چاپ سوم). قم: مؤسسة الامام المهدی عج.
    38. نعمانی، محمد بن ابراهیم. (1397ق). الغیبه (چاپ اول). تهران: مکتبة الصدوق.