نقش کارکردشناسانه انتظار در همسازی منافع سیاسی مورد نزاع در جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه معارف اسلامی قم - گروه تاریخ

چکیده

این پژوهه با روش توصیفی و تحلیلی در صدد بازنمود اثربخشی انتظار منجی در حل منافع سیاسی مورد نزاع در جهان اسلام است. هدف این نوشتار تلاش برای بهره‌‌گیری و کاربست آموزه انتظار در دیپلماسی سیاسی در جهان اسلام است. بررسی‌های این مقاله مقدمه‌ای است برای پاسخ‌دادن به این پرسش که ظرفیت‌‌ها و قابلیت‌‌های انتظار در مدیریت تعارضات سیاسی در جهان اسلام چیست. آنچه شایان توجه است، این است که این نوشتار «هم‌گرایی مذهبی در باورداشت آموزه مهدویت»، «تبدیل نرم‌افزار انتظار به سخت‌افزار»، «صیانت از هویت تمدنی اسلام» و «مدیریت گسست‌‌های سیاسی در جهان اسلام» را از مهم‌ترین ضرورت‌‌های اتخاذ کاربست گفتمان انتظار در دیپلماسی سیاسی در جهان اسلام می‌‌داند. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان می‌دهد برون‌داد کاربست این آموزه عبارت‌اند از: «نهادینه‌‌سازی سیاست برون‌‌گرای رشدمحور و بسط‌محور ایدئولوژیک»، «خلق مسئولیت‌های فراملی در جهان اسلام» و «بسط کیفی همگرایی سیاسی» که در همسازی منافع سیاسی مورد نزاع در جهان اسلام کارگشا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Practical Role of Waiting (for Imam Mahdi) in Reconciling Conflicting Political Interests in the Islamic World

چکیده [English]

The current study seeks to examine the effectiveness of the savior's waiting in resolving the conflicting political interests in the Islamic world through a descriptive and analytical method. The paper aims to try to use and apply the doctrine of waiting in political diplomacy in the Islamic world. The studies conducted in this paper are an introduction to answering the question of what are the capacities and capabilities of waiting in the management of political conflicts in the Islamic world. What is noteworthy is that this paper considers "religious convergence in understanding the doctrine of Mahdism", "conversion of waiting software into hardware", "protection of Islamic civilizational identity" and "management of political disruptions in the Islamic world" as the most important necessities of the issue of waiting in political diplomacy in the Islamic world. The findings of analyzing and combining the collected data indicate that the outputs of the application of this doctrine are "institutionalization of ideological growth-oriented and development-oriented extroverted policy", "creation of transnational responsibilities in the Islamic world" and "qualitative expansion of political convergence" which are all the keys in reconciling conflicting political interests in the Islamic world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahdism
  • waiting
  • political interests
  • convergence
  • cohesion
  • the Islamic world
  1. * نهج البلاغه.

    1. ابن‌خلدون، ‌عبدالرحمان. (1393). مقدمه (مترجم: محمد پروین گنابادی).‌ تهران: انتشارات آگاه.
    2. ابن‌فارس، احمد. (1399ق). معجم مقائیس اللغه. قم: دارالفکر.
    3. اکبرنژاد، مهدی. (1386). بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنّت. قم: بوستان کتاب.
    4. بابایی، حبیب‌الله. (1385). مهدویت و معنویت؛ جستاری در کارکردهای معنابخشی انتظار در جهان معاصر. مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت. قم: مؤسسه آینده روشن.
    5. حقیقت، سیدصادق. (1376). مسئولیت‌های فراملی در سیاست خارجی دولت اسلامی. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
    6. حقیقت، سیدصادق. (1385). مبانی، اصول و اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    7. دهشیری، محمدرضا. (1378). درون‌گرایی و برون‌گرایی در سیاست خارجی از دیدگاه امام‌خمینی ره. دین و ارتباطات (9)، صص 7-23.
    8. دهشیری، محمدرضا. (1393). درآمدی بر جریان‌شناسی فرهنگی بین‌المللی معاصر. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    9. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. (1389). تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر نظریه‌های روابط بین‌الملل. فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، 7(20)، صص 11-42.
    10. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1362). المفردات راغب. قم: مکتبه المرتضویه.
    11. رنی، آستین. (1374). حکومت، آشنایی با علم سیاست (مترجم: لیلا سازگار). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    12. ریویر، کلود. (1381). درآمدی بر‌ انسان‌شناسی‌ (مترجم: ناصر فکوهی). تهران: نشر نی.
    13. سایزر، استیون (1393). صهیونیسم مسیحی (مترجم: حمید بخشنده و قدسیه جوانمرد). قم: کتاب طه.
    14. صدر، سیدمحمدباقر. (1384) انقلاب مهدی و پندارها (مترجم: سیداحمد علم الهدی). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    15. صدوق، محمد بن علی. (1395ق). کمال الدین و تمام النعمه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    16. عوده، عبدالقادر. (1995م). التشریع الجنایی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی. بیروت: دارالکتاب العربی.
    17. کارگر، رحیم. (1389). جستارهایی در مهدویت. قم: مرکز تخصصی مهدویت.
    18. کریمی، یوسف. (1385). روان‌شناسی تربیتی. تهران: نشر ارسباران.
    19. کریمیان، احمد. (1384). یهود و صهیونیسم. قم: بوستان کتاب.
    20. کلینی، محمد بن یعقوب. (1365). الکافی. قم: دارالکتب الاسلامیه.
    21. قوام، سیدعبدالعلی. (1370). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت).
    22. مسائلی، احمد؛ فرقانی تهرانی، ناهید. (1398). سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت. فصلنامه علمی- پژوهشی انتظار موعود، 19(65)، صص 5-28.
    23. واعظی، احمد. (1378). حکومت دینی. قم: مرکز نشر اسراء.
    24. حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول (چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین.
    25. وینسنت، اندرو. (1393). نظریه‌های دولت (مترجم: حسین بشرویه). تهران: نشر نی.