جامعه منتظر و بایسته های تمدن سازی از منظر آیت الله خامنه ی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو پژوهشگاه بین المللی المصطفی(ص)

چکیده

یکی از موضوعات مهم در تفکر اسلامی، مسئله تمدن و تمدن‌سازی و رسالت جامعه منتظر در این خصوص است. این مسئله به دلیل اهمیت تاریخی و جایگاه آن در چشم‌انداز آینده امت اسلامی، از دیرباز مورد توجه اندیشمندان دینی بوده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله) از جمله مصلحان نواندیش دینی است که با جامع‌نگری و ژرف‌اندیشی خاصی، این موضوع را مورد تأمل قرارداده و با طرح نظریه «تمدن نوین اسلامی»، توجه نخبگان فکری در جوامع اسلامی را به این مسئله مهم معطوف کرده است. مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی این موضوع از منظر معظم‌له پرداخته است. ازدیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای، ایجاد تمدن نوین اسلامی، یک هدف راهبردی و دست‌یافتنی است و جامعه منتظر باید تحقق این هدف مهم را اولویت‌ اصلی خود قرار دهد؛ به‌گونه‌ای که همه ظرفیت‌های امت اسلامی در این راستا به‌کار گرفته شود.
آیت‌الله خامنه‌ای، ضمن تبیین فرایند شکل‌گیری تمدن اسلامی، مهم‌ترین رسالت جامعه منتظر در دوران معاصر را تمدن‌سازی با الهام از آرمان تمدن مهدوی دانسته و برخی از بایسته‌های حرکت در این مسیر را برشمرده است. نگاه جامع به ساحت‌ها و نیازهای مادی و معنوی انسان، نگرش مکتبی به عرصه‌ تمدن‌سازی، اهتمام به فرهنگ و نهادهای دینی، نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی، الهام‌پذیری از آرمان تمدن مهدوی، نگاه جهان‌شمول به پروسه تمدن، نظام‌سازی و ایجاد ساختارهای قانونی، توسعه عدالت اجتماعی، تقویت بنیان‌های اقتصادی جامعه، پرهیز از تقلید و خودباختگی در برابر تمدن غرب و... از مهم‌ترین بایسته‌های تمدن‌سازی در جامعه منتظر، بیان شده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Waiting Community and the Requirements of Civilization-making from the Perspective of Ayatollah Khamenei

نویسنده [English]

  • قنبرعلی الصمدی
محقق
چکیده [English]

One of the important issues in Islamic thought is the issue of civilization and civilization making and the mission of the waiting community in this regard. Religious thinkers, due to its historical importance and its place in the future vision of the Islamic community have long considered this issue. Ayatollah Khamenei is one of the religious modern reformers who has considered this issue with a special comprehensiveness and deep thinking and has proposed the theory of "new Islamic civilization" to draw the attention of intellectual elites in Islamic community to this important issue. The present paper examines this issue from his viewpoint through analytical-descriptive method. According to Ayatollah Khamenei, the creation of a new Islamic civilization is a strategic and achievable goal, and the waiting community must make the realization of this important goal its main priority. In such a way that all the capacities of the Islamic community are used in this arena.
 Ayatollah Khamenei, while explaining the process of formation of Islamic civilization, considered the most important mission of the waiting community in the contemporary era to be civilization making inspired by the ideal of Mahdavi civilization and enumerated some of the necessities of movement in this path. The most important requirements of civilization in the waiting community are: comprehensive view of the material and spiritual areas and needs of human beings, scholastic attitude towards civilization, paying attention to culture and religious institutions, institutionalization of Islamic lifestyle, inspiration from the ideal of Mahdavi civilization, universal view of the process of civilization, systematization and creation of legal structures, development of social justice, strengthening the economic foundations of society, avoiding imitation and self-destruction in the face of Western civilization, and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Requirements of civilization
  • modern Islamic civilization
  • Western civilization
  • the waiting community
  • Ayatollah Khamenei

مراجع

* قرآن کریم
1. ابن فارس، احمد بن زکریا. (1404ق). معجم مقاییس اللغة. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
2. ‌احمدی، محمدمهدی. (1388). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. قم: بوستان کتاب.
3. امیدی، مهدی. (1397). تمدن نوین اسلامی بسترها و موانع تحقق. نشریه آموزشی اطلاع‌رسانی معارف. (115)، قم: دانشگاه معارف اسلامی (نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها).
4. انوری، حسن. (1382). فرهنگ بزرگ سخن (چاپ دوم). تهران: سخن.
5. بستانی، فواد افرام. (1375). فرهنگ ابجدی عربی فارسی (مترجم: رضا مهیار، چاپ دوم). تهران: اسلامی.
6. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (06/04/1359). در مقاله: شاخصه‌های جامعه منتظر از دیدگاه مقام معظم رهبری، نوشته محسن موحدی. برگرفته از سایت راسخون: https://b2n.ir/154177
7. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (10/03/1369). پیام به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی;. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/662829
8. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (30/11/1370). سخنرانى در اجتماع مردم قم، در روز میلاد امام مهدى عج. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای https://b2n.ir/167698
9. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (29/01/1370) بیانات در دیدار زائرین و مجاوین حرم مطهر رضوی. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/841292
10. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (18/11/1371) سخنرانی به مناسبت عید نیمه شعبان. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/250198
11. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (03/06/1372). بیانات در دیدار با «هیئت دولت». برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/650598
12. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (01/01/1373). پیام به مناسبت حلول سال 1373 شمسی. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/972707
13. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (29/06/1373) بیانات در دیدار فرماندهان سپاه. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/288948
14. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (17/10/1374). بیانات در روز میلاد پر برکت حضرت ولى عصرعج. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/894797
15. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (29/09/1374). سخنرانی در دیدار با کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/921276
16. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (19/09/1375). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/535021
17. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (29/05/1376). بیانات در دیدار جمعی از ایثارگران و خانواده‌های شهدا. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/771615
18. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (03/09/1378). بیانات در جشن بزرگ منتظران در روز ولادت امام مهدى عج. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/307597
19. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (14/07/1379). بیانات در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/980929
20. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (12/09/1379). بیانات در جمع پاسداران، دانشجویان و دانش‌آموزان. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/183755
21. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (20/08/1385). بیانات در دیدار با مردم شاهرود. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای.  https://b2n.ir/534333
22. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (21/09/1380). بیانات در دیدار با جمعی از کارگزاران نظام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/780936
23. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (30/07/1381)، نیمه شعبان دیدار با اقشار مردم. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/553847
24. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (22/03/1383). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار طلاب مدرسه علمیه مجتهدی. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/627171
25. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (08/06/1383). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان نظام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/592948
26. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (05/07/1383). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار نخبگان علمی. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/447290
27. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (06/08/1383). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان نظام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/847192
28. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (29/06/1384). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمه شعبان. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/978958
29. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (20/08/1385). بیانات در دیدار با مردم شاهرود. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/534333
30. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (27/05/1387). دیدار با اقشار مختلف مردم در روز نیمه ‏شعبان. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/764203
31. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (14/03/1389). خطبه نماز جمعه تهران در حرم امام خمینی;. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/141062
32. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (18/04/1390). بیانات در دیدار با اعضای بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعودعج و مرکز تخصصی مهدویت قم. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/754570
33. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (14/11/1390). خطبه نماز جمعه تهران. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/841666
34. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (23/07/1391). بیانات در دیدار جوانان استان خراسان شمالی. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/324770
35. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (09/02/1392). بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامى. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/349186
36. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (09/02/1392). بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامی. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/349186
37. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (15/05/1392). بیانات در دیدار با اساتید دانشگاه‌ها. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/100874
38. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (08/10/1394). بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، به مناسبت میلاد حضرت محمد| و امام صادق علیه السلام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/127659
39. خامنه‌‌ای، سیدعلی. (20/02/1396) بیانات در دیدار پاسداران در دانشگاه افسری امام حسین علیه السلام. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/991570
40. خامنه‌ای، سیدعلی. (22/11/1397). بیانیه گام دوم انقلاب، خطاب به ملت ایران. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای. https://b2n.ir/154633
41. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح. بیروت: دار العلم.
42. دهخدا، علی‌اکبر. (1341). لغتنامه دهخدا. تهران: گلشن.
43. زبیدی الحسینی، محمدمرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار الفکر.
44. طوسی، نصیرالدین. (1395). اخلاق ناصری. بی‌جا: فردوس.
45. عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی عمید. تهران: راه رشد.
46. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (چاپ دوم). قم: هجرت.
47. جمشیدی‌راد، محمدصادق؛ ادیب بهروز، محسن. (1398). الزامات و بایسته‌های تحقق تمدن نوین اسلامی بر مبنای سیره سیاسی پیامبر|. نشریه سیاست متعالیه. (24)، ص 104.
48. معین، محمد. (1371). فرهنگ فارسی (چاپ هشتم). تهران: سپهر.
49. ملایی، حسن. (1397). ما منتظریم (چاپ سوم). قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود عج.
50. مؤسسه مطالعات راهبری علوم و معارف اسلامی (http://isin.ir/node/2106).
51. مهاجرانی، سیدعطاءالله. (1375). تمدن نوین اسلامی، فصلنامه راهبرد، (12(، صص 1-6.
52. نفیسی (ناظم الاطبّاء)، علی‌اکبر. (1355). فرهنگ نفیسی. تهران: کتاب‌فروشی خیام.
جامعه مهدوی
دوره 1، شماره 1(پیاپی1)
فروردین 1399
صفحه 103-131

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 01 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 27 مهر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار