بررسی جایگاه تحریف لفظی و معنوی در جریان‌های انحرافی مهدویت در دوران معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه مهدویت‌پژوهی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

چکیده

جریان‌ها،‌ بسان حرکت‌هایی که در جامعه بر پایه معیارهای ویژه‌ای شکل‌گرفته و دگرگونی‌هایی را با خود به همراه دارند، بنیان‌هایی دارند که بررسی و تحلیل آنها کمک شایانی به تحلیل و نقد هر جریان می‌کند. شناسایی بسترها و زمینه‌های شکل‌گیری پدیده انحراف در مهدویت به مثابه جریان، می‌تواند در پیشگیری و جلوگیری از گسترش هر یک تأثیرگذار باشد. بررسی‌ها، گویای آن است که تاکنون به نقش و جایگاه تحریف در روایات مهدویت در جریان‌های انحرافی، در گستره مباحث مهدویت کمتر پرداخته شده است؛ بر پایه همین بایستگی، در این نوشتار به بررسی جایگاه تحریف لفظی و معنوی در جریان‌های انحرافی معاصر پرداخته شده است. نگارنده در این نگاشته تلاش کرده با بازنمایی شماری از تحریف‌های انجام‌شده، جایگاه تحریف را در شمار جریان‌های انحرافی بررسی نماید. نتیجه به دست‌آمده اینکه در میان همه عوامل شکل‌گیری و استمرار جریان‌های انحرافی، پدیده تحریف اعم از لفظی و معنوی نقشی کلیدی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Examination of the Role of Literal and Interpretative Distortion in the Deviant Movements of Mahdism in Contemporary Times

نویسنده [English]

  • khodamorad salimian
Associate Professor, Department for Mahdism Studies, Research Center for Mahdism and Futurology, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.
چکیده [English]

Movements, like processes shaped within society based on specific criteria, bring about transformations and have foundations that, when analyzed, significantly aid in the critique of each movement. Identifying the contexts and backgrounds of the emergence of deviation in Mahdism as a movement can be influential in preventing and curbing the spread of each instance. Studies show that, until now, the role and significance of distortion in Mahdism-related narratives within deviant movements have received little attention in Mahdism studies. Based on this necessity, this paper examines the role of both literal and interpretative distortion in contemporary deviant Mahdism movements. The author strives to highlight several instances of distortion and to assess the role of distortion in the range of deviant movements. The conclusion drawn is that among all the factors contributing to the formation and continuation of deviant movements, the phenomenon of distortion—whether literal or interpretative—has played a key role.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literal Distortion
  • Interpretative Distortion
  • Deviant Movements
  • Mahdism and Contemporary times
  1. * قرآن کریم

    1. آیتی، نصرت‌الله. (1394). راه و بیراهه. قم: بنیاد فرهنگی مهدی موعود عج.
    2. آیتی، نصرت‌االله؛ کریمی، مرتضی. (1397). بررسی برداشت‌های قرآنی احمد الحسن بصری با تأکید بر تطبیق متعارض با دلایل عقلی و نقلی. فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی انتظار موعود، 18(60)، صص 119-137.
    3. ابن حماد، نعیم. (1414ق). الفتن. بیروت: دار الفکر لطباعه و النشر و التوزیع.
    4. ابن حنبل، احمد بن محمود. (1997م). مسند (ج29). بیروت: مؤسسه الرساله.
    5. ابن منادی، احمد بن جعفر. (1418ق). الملاحم. قم: دار السیره.
    6. احمدالحسن، (احمدبن اسماعیل). (1431ق). المتشابهات (ج1 و 4). بی‌‌جا: انتشارات انصار امام مهدی عج.
    7. احمدالحسن، (احمد بن اسماعیل). (1433ق، 2012م). الوصیه المقدسه الکتاب العاصم من الضلال (ج2، جمع‌آوری: علاء السالم، چاپ اول). بی‌‌جا: انتشارات انصار امام مهدی عج.
    8. احمد الحسن؛ (1432ق). الجواب المنیر عبر الاثیر (ج2). بی‌جا: اصدارات انصار الامام المهدی عج.
    9. اربلی، علی بن عیسی. (1381) کشف الغمة فی معرفه الائمه. تبریز: بنی هاشمی.
    10. اسحاقیان، جواد. (1392). اشباح انحراف. قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود#. مرکز تخصصی امامت و مهدویت.
    11. اکبرنژاد، مهدی. (1386). بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنّت. قم: بوستان کتاب.
    12. پرهیزگار، محمدعلی؛ حیدری‌فر، مجید. (1395). نقد استناد بهاییان به آیات و روایات در اثبات مهدویت علی‌محمد شیرازی، فصل‌‌نامه علمی ـ پژوهشی مشرق موعود، 10(39)، صص 211-226.
    13. جمعی از نویسندگان. (1388). کژراهه. تهران: مؤسسه جام جم.
    14. حاج قلی، احمد و دیگران. (1395). درسنامه فرقه‌های انحرافی. قم: مرکز تخصصی مهدویت.
    15. حافظ برسی، رجب بن محمد. (1422ق). مشارق انوار الیقین. بیروت: اعلمی.
    16. حجامی، حسین. (بی‌تا). به‌سوی انحراف. قم: پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی.
    17. حجامی، حسین. (1396). نقد و بررسی جریان احمد اسماعیل. قم: پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی. ‌
    18. حلی، حسن ‌بن سلیمان. (1379). مختصر البصائر. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی.
    19. خسروپناه، عبدالحسین. (1399). جریان شناسی فکری ایران معاصر. قم: دفتر نشر معارف.
    20. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن‏. بیروت: دار الشامیة.
    21. رضانژاد، عزالدین؛ فلاح علی‌آباد، محمدعلی. (1392). بررسی ادعای ولادت مهدی موعود# در آخرالزمان در روایت أم هانی با تأکید بر نقد ادعای بهاییت. فصلنامه انتظار موعود، 13(41)، صص 111ـ128.
    22. رضانژاد، عزالدین؛ رضایی، سیدمحمدمهدی. (1393). نقد و بررسی ادله‌ی نقلی قادیانیه، در موعودانگاری غلام احمد قادیانی. فصلنامه انتظار موعود، 14(46)، صص 141-162.
    23. عنایت الله، سهراب. (بی‌تا). مبادی‌استدلال. بی‌جا: موسسه ملی مطبوعات امری.
    24. سیالکوتی، نذیر احمد مبشر. (1380ق/1961م). القول الصریح فی ظهور المهدی و المسیح. غنا: شرکت اسلامیه.
    25. شیرازی، علی‌محمد. (بی‌تا). الدلائل السبعه. بی‌‌جا: بی‌‌نا.
    26. صدر، سیدمحمد. (1384). تاریخ پس از ظهور (مترجم: حسن سجادی‌پور، چاپ اول). تهران: موعود عصر.
    27. صدوق، محمدبن على ابن بابویه. (1377). کمال الدین وتمام النعمة (مترجم: محمدباقر کمره‏اى). تهران: اسلامیه‏.
    28. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه. (1398ق). توحید. قم: جامعه مدرسین.
    29. صفری‌فروشانی، نعمت‌الله؛ کامیاب، مسلم. (1395). ترفندهای روان‌شناختی مدعیان دروغین مهدویت، در ایران معاصر. مجله انتظار موعود، 16(55)، صص 75 - 100.
    30. طرفداران اسماعیل، احمد. (بی‌تا). ادلة جامع دعوت یمانی (جزوه). ‌بی‌جا: ‌بی‌نا.
    31. عقیلی، ناظم. (بی‌تا). الرد الحاسم على منکرین ذریة القائم. بی‌جا: انصار الامام المهدی.
    32. فلاح علی‌آباد، محمدعلی. (1396). گونه‌شناسی ترفندهای بابیان و بهائیان در روایات پیش‌گویی ظهور، مشرق موعود، 11(41)، صص 221-243.
    33. قادیانی، غلام احمد. (2008م). روحانی خزائن؛ ربوه پاکستان. بی‌جا: بی‌نا.
    34. قزوینى، محمدکاظم. (1427ق). الإمام المهدی# من المهد الى الظهور. قم: دار الانصار.
    35. گلپایگانی، ابوالفضل. (2001م). کتاب الفرائد (چاپ اول). آلمان: لجنه ملی نشر آثار امری.
    36. مامقانی، عبدالله. (1385). مقباس الهدایة فی علم الدرایة (ج1). قم: دلیل ما.
    37. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    38. مفید، محمّد بن محمّد بن النعمان. (1413ق). الارشاد (دو جلد در یک مجلد). قم: کنگره شیخ مفید.
    39. مفید، محمّد بن محمّد بن النعمان. (1372). اوائل المقالات. قم: کنگره شیخ مفید.
    40. نعمانی، محمد‌ بن ‌ابراهیم. (1362). الغیبة (مترجم: فهرى). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    41. نوری، حسین‌علی. (1377). (بها)، کتاب ایقان. آلمان: لجنه ملی نشر آثار بهایی.
    42. وحیدی، محمدحسین. (1395). بررسی و نقد شاخصه‌های تأویل‌گرایی در جریان‌های انحرافی مهدویت. نشریه انتظار موعود، 16(55)، صص 101-126.
    43. یعقوبی، علی. (بی‌تا «الف») به‌سوی ظهور (جزوه). ‌بی‌جا: بی‌نا.
    44. یعقوبی، علیو (بی‌تا «ب») نظام بشر (جزوه). ‌بی‌جا: بی‌نا.
    45. یعقوبی، علی. (بی‌تا «ج») نظام عالم (جزوه). ‌بی‌جا: بی‌نا.
    46. یوسفیان مهدی؛ شهبازیان، محمد. (1392). بررسی برخی ادله روایی احمد بصری؛ یمانی دروغین، فصلنامه مشرق موعود، 7(27(، صص 59-82.

     

     

دوره 4، شماره3(پیاپی9)
فروردین 1403
صفحه 109-135
  • XML
  • فایل‌های تکمیلی/اضافی
  • 5.pdf
  • تاریخ دریافت: 07 شهریور 1403
  • تاریخ بازنگری: 22 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 02 مهر 1403